Rampgetuige
Echt rampzalig is pas de ramp waar jezelf getuigen van bent. Want, hoe vaak ga je er niet aan voorbij: “Honderden slachtoffers bij een natuurramp of oorlog; vier doden bij een verkeersongeval; dood na echtelijke ruzie; vierjarige gedood na onverwachts de straat over steken.” Dagelijks lezen we soortgelijke tragedie in onze krant.
Even, heel even sta je erbij stil, om dan weer met grote belangstelling de advertentie over de begeerde geluidsapparatuur te lezen. O ja, zo nu en dan komt het met vrienden of op het werk nog even ter sprake, hoe verschrikkelijk het was. Vaak alléén om het gesprek gaande te houden of als excuus om met werk even te pauzeren. Hoe spectaculairder het ongeval, hoe meer het als gespreksstof gaat dienen. Echt diep zit het nooit. Totdat je er iets dichterbij betrokken raakt. Dan pas komen écht je gevoelens naar boven. Dit overkwam mij de ochtend van de 4e mei 1976, door de vreselijke treinramp bij Schiedam.
Als elke werkdag reed ik die ochtend naar Rotterdam. Bij het naderen van Schiedam ontstond er een langzaam rijdende file. Onwillekeurig zit je dan te gissen naar de reden van zo’n oponthoud. Je vermoeden gaan niet verder dan een aanrijding met forse blikschade. En dan ineens rechts van de weg, óp de spoorbaan, een trein ontspoord? O god, het is erger, véél erger!
Enkele seconden maar heb je zicht op een onbeschrijflijke treinramp. Heel even, tijdens het rijden, zie je een platgewalst treinstel, terwijl uit een ander deel drommen mensen de trein verlaten en zich de spoordijk, sommigen met koffers, af laten glijden. Het doet allemaal erg onwezenlijk aan. Je begrijpt dat er iets vreselijks is gebeurd. Toch komen de beelden niet wezenlijk bij je binnen. Het is alsof je naar de verfilming van een treinramp kijkt.
Langzaam ga je beseffen dat je de realiteit aanschouwde en je honger naar nieuws neemt toe. Radio- en Tv-nieuws inclusief de actualiteitenprogramma’s volg je op de voet. Je hebt de behoefte om er met je omgeving over te praten, maar dan eigenlijk vooral over datgene jij zag en beleefde. Ja juist dát moet je kwijt. Het moment dat je ervaart dat niemand echt naar je luistert. Ook zij willen vertellen wat zij lazen of wat broer, neef, oom, buurman, of zo maar een kennis, ooit hebben gezien of hebben meegemaakt. De verschrikkelijkste ongelukken krijg je breed uitgemeten.
Het dodental van de treinramp stijgt. Als de balans is opgemaakt is iedereen onder de indruk van het hoge dodental. Maar liefst 24 mensen lieten het leven. De verhalen in de krant worden steeds sensationeler, zoals over de operatie in het veld. Het was immers spectaculair hoe in de open lucht, door amputatie van een voet, een mensenleven werd gered. Tot dagen na de ramp lezen we gulzig alle verslagen die maar enigszins op de treinramp betrekking hebben. Ook dan zitten we er nog over na te praten. Vooral de leeftijd van de omgekomenen maakt grote indruk. Maar dan, dan is alles weer snel bij het oude. Een enkele keer hebben we het nog even over de Schiedamse treinramp.
Inmiddels heeft er in België ook een fikse treinramp plaatsgevonden. Weer lieten vele mensen het leven en waren er niet minder gewonden. De juiste omvang weet ik mij nu al niet meer te herinneren. Het was immers in België waarmee je alleen met wat krantenfoto’s werd je geconfronteerd. Slechts vluchtig, net iets meer dan de krantenkoppen, las je de verslagen. Het was nu eenmaal geen Schiedam, waarvan ik zelf een glimp van de ramp had opgevangen. Dan blijft het je gewoon wat langer bij.
Wij mensen toch!
0576
